Zika virüsü ve zika virüsünün hızla yayılması ile Latin Amerika hükümeti, kadınları iki seneye kadar çocuk yapmamaları konusunda uyardı; üst düzey önlemler ile sivrisinek ısırığından bulaşan bu hastalığın yol açtığı doğum kusurlarının önlenmesi hedefleniyor.
Birçok bölgede üremelerinin geciktirilmesi istenen, belirli türlerdeki sivrisineklere yaşam alanı oluşturan ülkelerde, halk sağlığıyla ilgili sorunlar son dönemlerde oldukça sıradan karşılanıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Barbados ve Bolivya, Guadölup ve Guatemala, Porto Riko ve Panama’nın da içinde bulunduğu en az 20 ülke ya da bölgede bu virüsün yayıldığı belgelendi.
1940’lardan beri görülen Zika virüsü son birkaç aydır Latin Amerika’da etkisini sürdürüyor. Bunun en yıkıcı örneği, virüsün 1 milyondan fazla insana bulaştığı yer olan Brezilya. Son dört ayda yetkililer, Zika nedeniyle yaklaşık 4,000 yeni doğan bebekte mikrosefali vakasının görüldüğünü belirttiler. Bu vaka normalden daha küçük bir kafa ve tamamlanmayan bir beyin gelişimiyle sonuçlanıyor. Brezilya ile Amazon sınırlarını paylaşan Kolombiya, Zika salgını nedeniyle 13,000’den fazla vaka görülmesinin ardından kadınları önümüzdeki birkaç ay gebelikten korunmaları konusunda uyardı. Jamaika ve Honduras’ın da aralarında olduğu diğer ülkeler de kadınların bebek sahibi olma planlarını ertelemeleri konusunda bilgilendiriyor.
Geçen yıl ve 2016’nın ilk haftasında 5,000’den fazla şüpheli vakanın belgelenmesinden sonra El Salvador, geçtiğimiz Perşembe günü şimdiye kadarki en kati görüşünü ortaya koydu: Sağlık Bakanı Yardımcısı Eduardo Espinoza, kadınların 2018’e kadar doğum sürecine girmemeleri gerektiğini öne sürdü. Espinoza verdiği röportajda Orta Amerikalı ülkenin, ilk şüpheli Zika vakalarını Kasım ayında gördüklerini ve numunelerin test edilmesi için Birleşik Devletler’e gönderildiğini belirtti.
Espinoza ‘’Tavsiyem, olası hamileliklerin planlanması ve bu yıl muhtemel riskler karşısında bebek sahibi olmaktan kaçınılmasıdır… İlk kez Zika virüsünün etkisi altında kalıyoruz, ilk saldırı her zaman en yıkıcı sonuçlar doğurandır’’ şeklinde konuştu.
Gebeliği geciktirmeye dayalı bir kampanya da doğum kontrolünü destekleyici nitelikte görünüyor. Kilisenin gebelikten korunmayı uygun bulmadığı, Roma Katolikleri’nin çoğunluğu oluşturduğu bölgelerde, bu durum potansiyel bir çatışma yaratabilir. San Salvador bölgesinde sağlık konularıyla ilgilenen rahip Hector Figueroa, gebelik alarmının henüz Cuma sabahı medyada yankılandığını, bu yüzden başpiskoposun resmi bir açıklama yapmak için zaman bulamadığını belirtti.
Figueroa, ahlakın insanların doğumu kontrol etmelerin uygun bulmadığını, fakat kilisenin de insanlığın hayatı ve sağlığına da ters düşecek bir karara varmayacağını belirtti.
Bunun oldukça hassas bir konu olduğunu da ekledi.
Salvador hakimiyeti altındaki diğer ülke ve bölgeler, Zika’nın yayılmasını sivrisineklerin ürediği yerlerde gaz uygulamalı dezenfeksiyon yaparak yavaşlatmaya çalışıyorlar.
San Salvador’daki doğum hastanesinde iki yıldır gebe kalabilmek için tedavi gören 30 yaşındaki fabrika işçisi Selina Velasquez Cortez ise hiçbir şeyin onu anne olmaktan alıkoyamayacağını söyledi.
Sağlık Bakanı yardımcısının ifadesi yüzünden onca zamandır anne olmayı denedikten sonra bu konuda pes etmeyeceğini belirten Selina, bunun oldukça mantıksız bir durum olduğunu bildirdi.
Bu hastalık birçok insanda belirti göstermiyor. Ancak San Salvador’daki özel sağlık kliniğinde sekreterlik yapan 46 yaşındaki Dinora Martinez, 2015’te kendisine, eşine ve iki çocuğuna virüs bulaştığında belirtilerin görüldüğünü söyledi.
Martinez, ‘’Sancı, ateş ve eklem ağrıları. Ayaklarımı hareket ettiremedim ve bir daha asla yürüyemeyeceğimi düşündüm’’ şeklinde konuştu. Ofisteki Zika virüsü barındıran hastalarının sayısının da arttığını belirtti.
Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezleri, geçtiğimiz Cuma günü Zika salgınından kendilerini sakınması gereken hamile kadınların bulunduğu 14 ülkenin yer aldığı listeye 8 ülke daha ekledi. Virüsü önleyici bir aşı şimdilik bulunmuyor.
Zika, taze kan arayışında olan ve ateş yükseltici patojenler taşıyan iki tür Aedes sivrisineğinden bulaşıyor. Zika virüsünün yanı sıra, sivrisinekler dang humması, chikungunya humması ve sarı humma da bulaştırıyorlar. Zika’ya yakalanan bir yetişkinde belirtiler ateş, kızarıklık, eklem ve gözlerde ağrı şeklinde olabiliyor.
Fakat Brezilya’da Zika nedeniyle mikrosefali vakalarının artmasıyla beraber yapılan bir araştırmaya göre, gerçek etkiler çocuklarda hastalık, fiziksel kusur ve zihinsel problemler şeklinde görülebiliyor. Zika virüsünün birkaç hafta içinde felç ile sonuçlanan Guillain-Barré sendromu ile ilgisi olduğu yönünde düşünceler de mevcut.
Kolombiya’nın Karayip kıyılarındaki Santa Marta şehrinde, Clinica La Milagrosa’daki bir doğumhane hemşiresi de Zika ve doğum kusurları ile ilgili haberlerin birçok insanı korkuttuğunu belirtti. Sağlık Bakanlığı’na göre Kolombiya’da hamile kadınların da dahil olduğu en az 500 vaka belgelendi.
‘’Tüm haberlerin doğum kusurlarıyla ilgili olması, anne adaylarını korkutuyor’’ şeklinde konuşan hemşire bu durumdan oldukça endişe duyan kadınların kliniğe geldiğini belirtti.
Sağlık Bakanı Alejandro Gaviria, Kolombiyalılar’a gebeliği 6-8 ay kadar ertelemelerinin sağlık açısından iyi olacağını bildirdi. Şu ana kadar Zika virüsü taşıyan annelerden doğan 106 bebeğin, virüsün gelişimlerini etkileyip etkilemeyeceğine karar vermek adına gözetim altında tutulduklarını belirtti. Kolombiya’da, nüfusun yaklaşık 700,000 kadarının enfeksiyonlu hasta olduğu tahmin ediliyor.
Zika Virüsü Türkiye’de Var Mı?
Öncelikle belirtmek isteriz ki bu yazının yayına girdiği 01 Şubat 2016 tarihine kadar Türkiye henüz risk grubu bölgeler arasına girmemiştir. Avrupa’daysa sadece Danimarka’da 1 vaka görülmüştür.
Ancak Güney Amerika ülkelerinden birisine yakın zamanda seyahat ettiyseniz eğer, bu risk grubunda olabileceğinizi gösteriyor.
Zika virüsün en önemli özelliği “İNSANDAN-İNSANDA BULAŞININ OLMAMASI”, yani sadece enfekte sineklerin sizi ısırmasıyla bulaşıyor. Çevrenizde Zika virüsle enfekte birisi tarafından size hiçbir şekilde bulaşı olmadığı söyleniyor.
Zika virüsü gebelik öncesinde alıp hastalığı geçirmeniz önemli olan. Eğer gebeliğiniz sırasında Zika vürüsüyle temasa geçerseniz bunun bebeğinize hiçbir zarar vermeyeceği konusunda bilgiler var. Ancak Zika hakkında bilinen hiçbir şey kesin ve net değil maalesef.
Zika virüs için geliştirilmiş bir aşı henüz yok ve en iyi ihtimalle 4-5 yıl içerisinde elde edileceği düşünülüyor. Bu sebeple başta Meksika ve Brezilya olmak üzere birçok Güney Amerika ülkesi ailelerin 2018 sonuna kadar çocuk sahibi olmamaları gerektiği konusunda uyarılarda bulunuyor.
Başta da söylediğimiz gibi, Türkiye ve Avrupa’yla ilgili henüz bir risk bölgesi olduğuna dair veri ve bilgi yok.
Sağlıklı gebelikler dileriz.